[singlepic id=50 w=150 h=120 float=left]Prezentacją Dworu w Dębem Wielkim inaugurujemy wpisy w dziale poświęconym ciekawym obiektom które znajdują się lub znajdowały w naszej okolicy. Zachęcamy państwa do opisywania takich miejsc które w różnym stopniu zniszczenia znajdują się w waszym sąsiedztwie. My postaramy się odnaleźć ich historię i ocalić od zapomnienia. Dwór w Dębem Wielkim został odebrany Państwu Tabiszewskim przez miniony ustrój, następnie w wyniku destrukcyjnej polityki tegoż samego porządku doszczętnie zniszczony. Budynek dworu zlokalizowany był na terenie dzisiejszej szkoły podstawowej w Dębem Wielkim. Pozostała po nim jedynie aleja wysadzana wysokimi drzewami i ciekawe opowieści syna ostatnich właścicieli majątku pana Andrzeja Tabiszewskiego. Najstarszym dokumentem opisującym istniejący folwark i dwór jest zapis z 1565 roku. Folwark dzierżawił Zygmunt Wolski – kasztelan czerski. W wyżej wymienionym zapisie znajduje się informacja, że w 1503 roku Maciej Skup z Mińska sprzedał część wójtostwa w Dębem wnukowi Janowi. Według opisu z 1565 roku Dębe i okoliczne wsie były majętnymi wioskami o dużej kulturze rolniczej. Podczas powstania listopadowego dwór był miejscem walk. W opisie bitwy jest wzmianka, że właścicielem dworu był p. Jackowski. Z ksiąg hipotecznych wyczytać można że w 1873 roku Aleksander Łaszewski w drodze przymusowego wywłaszczenia sprzedaje majątek za 33,3 tys rubli Chaimowi Zeleg Zysmanowi. Po jego śmierci dobra przechodzą na własność jego żony Fajgi i dzieci Abrachama: Belę i Zaję. W 1877 majątek nabywa Ksawery Chraszczewski za 27 tys rubli. W związku z budową kolei 2 morgi 200 prętów oddano pod budowę trasy kolejowej. W 1897 po śmierci Ksawerego Charczewskiego majątek zostaje rozparcelowany między wdowę i dzieci. W 1910 Wanda Charczewska sprzedała 904 morgi Józefowi Konstantemu i Zofii Katarzynie Tabiszewskim za 33 tys rubli. W 1929 po śmierci Józefa Tabiszewskiego majątek dziedziczą jego synowie Władysław i Kazimierz Tabiszewscy oraz wdowa. W 1930 Fabryka Przetworów Kartoflanych nabywa z majątku działkę 1,23 ha. W dniu 3 września 1939 roku na dwór spadła bomba, budynek uległ spaleniu. W 1946 w wyniku reformy rolnej 74,70 ha rozparcelowano pomiędzy 19 nowych właścicieli. Część ziemi około 3 ha przekazano na Skarb Państwa. Budynki folwarku zostały rozebrane, a materiały budowlane rozkradziono. Park dworski uległ dewastacji. Źródło: Jan Majszyk, Gazeta Dębska, www.bramowski.pl [singlepic id=49 w=150 h=120 float=] [singlepic id=53 w=150 h=120 float=] [singlepic id=52 w=150 h=120 float=] [singlepic id=51 w=150 h=120 float=]
Pochodzę z rodziny Tabiszewskich i trochę mylą mnie nazwiska: Charczewska- Chraszczewska. Moja mama, córka Władysława Tabiszewskiego współwłaściciela majątku ze swoim bratem Kazimierzem zawsze używała nazwiska Chraszczewska. Czy to literówka, czy coś o czym nie wiem?
Ryszard